Daha önce 5 Nisan 2023 tarihinde yayımlanan 7445 sayılı “İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 6326 sayılı “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu”nda yapılan değişiklik sonucu, arabulucuya başvuru zorunluluğuna ilişkin kapsam genişlemesi yapılmış ve yürürlük tarihi olarak 1 Eylül 2023 belirlenmişti.

Buna göre, 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren,

Kiralanmış olan taşınmazların, İcra İflas Kanunu’na göre ilamsız icra yolu ile tahliyesine ilişkin uyuşmazlıklar hariç olmak üzere, taraflar arasında kira ilişkisinden kaynaklı olarak ortaya çıkan uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılması ve ortaklığın giderilmesi, Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine ve Türk Medeni Kanunu hükümlerine ilişkin komşu hakkında doğan uyuşmazlıkların çözümü için, ilgili mahkemelerde dava açmadan önce zorunlu arabulucuya başvurulması gerekecektir.

Bu süreç dahilinde, tarafların arabulucu huzurunda anlaşmaları ve arabulucu tarafından buna ilişkin tutanak düzenlenmesi sonucu uyuşmazlık hukuken çözümlenmiş kabul edilecek, tarafların anlaşamaması durumunda, arabulucu tarafından anlaşamama tutanağı düzenlenerek süreç olumsuz şekilde sonlandırılacaktır. Böyle bir durumda ise uyuşmazlığın çözümünü yargı yolunda aramaya devam etmek isteyen tarafça yargı yoluna başvuru imkanı oluşacaktır.

Bu nedenle, gerek kiracı gerek kiralayan tarafından olsun, 1 Eylül 2023 tarihi ve sonrasında, özellikle mahkemelerde yoğun şekilde dava konusu olan kira ilişkilerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar başta olmak üzere, yukarıda belirtilen kapsamda yer alan gayrimenkul ve kira hukuku davalarının mahkemede açılmadan önce arabulucuya başvurularak arabulucu önünde çözümü için süreç yürütülmüş olması gerekmektedir. Bu konularda yargı yerlerinde dava açma olanağının ancak arabulucu önündeki süreç sonunda anlaşma sağlanmaması üzerine mümkün olabileceği, aksi takdirde mahkemenin bu şartın yokluğu nedeni ile davayı kendiliğinden reddedeceğine özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir.

Bu nedenlerle, 1 Eylül 2023 tarihinden sonra yargı yoluna taşınacak olan sayılı uyuşmazlıkların çözüm yolları başvurularında yukarıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, yine taşınmaz hukukuna ilişkin olarak,

taşınmaz devirlerine veya taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hakların kurulmasına ilişkin uyuşmazlıkların, ihtiyari arabuluculuk yolu ile çözümü de yasal ve geçerli hale getirilmiştir.

Bunun gibi, işlem taraflarının karşılıklı şekilde ve yazılı olarak kararlaştırmaları halinde, arabulucunun bu karara ilişkin tutanak düzenlemesi ve arabulucunun talep etmesi üzerine, arabuluculuk süreciyle sınırlı olmak ve işlendiği tarihten itibaren üç (3) ayı geçmemek üzere tasarruf yetkisinin sınırlandığına ilişkin olarak tapu siciline şerh verilebilecektir. Buna karşılık, tarafların anlaşamamaları veya tarafların şerhin kaldırılması konusunda mutabakata varmaları durumunda, yine arabulucunun talebi ile ve her halde üç (3) aylık sürenin sona ermesi üzerine söz konusu şerh ortadan kalkacaktır.