6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereğince belirli eşikleri aşan ticaret şirketleri için yükümlülük olan bağımsız denetim uygulaması, 30 Kasım 2022 tarihli Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanı Kararı olarak yayımlanan “Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar”a göre yürütülmekte olup, dönem dönem bağımsız denetim yükümlülüğü getiren eşiklere ilişkin güncellemeler yapılmaktadır.

Bu kapsamda son güncelleme, 6 Nisan 2024 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 5 Nisan 2024 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılmış olup, bağımsız denetime tabi olma ölçütleri 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aşağıdaki gibi uygulanacaktır.

Buna göre, aşağıda belirtilmiş şirketlerden (varsa bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte dikkate alınmak suretiyle), art arda iki yıllık finansal tabloları ve ortalama çalışan sayıları dikkate alınması sonucunda karşılarında belirtilmiş olan eşik değerlerden en az iki tanesini art arda iki hesap döneminde aştığı tespit edilenler, takip eden takvim yılında bağımsız denetime tabi olacaklardır:
 

Belirtilmiş olan eşik değerleri aştığı için bağımsız denetime tabi olacak şirketler, art arda iki hesap döneminde üç ölçütten en az ikisine ait eşik değerlerin altında kaldığı ya da bir hesap döneminde bu ölçütlerden en az ikisine ait eşik değerlerin %20 veya daha fazla oranda altında kaldığı durumlarda, takip eden hesap döneminden itibaren bağımsız denetim kapsamından çıkacaklardır. 

Yukarıdaki tabloda atıf yapılan şirket listeleri [(1) ve (2) sayılı listeler] ise aşağıdaki gibidir:

(1) SAYILI LİSTE

1)  6362 sayılı Kanun uyarınca Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;

a) Yatırım kuruluşları,

b) Kolektif yatırım kuruluşları,

e)  Portföy yönetim şirketleri,

ç) İpotek finansmanı kuruluşları,

d) Varlık kiralama şirketleri,

e) Merkezi takas kuruluşları,

f) Merkezi saklama kuruluşları,

g) Veri depolama kuruluşları,

ğ) Derecelendirme kuruluşları,

h) Değerleme kuruluşları,

ı) Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören veya işlem görmeleri amacıyla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan izahname veya ihraç belgesi bulunan anonim şirketler, i) Bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmemekle birlikte halka arz edilmeksizin pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden (ihraç ettikleri sermaye piyasası araçlarının itfa edildiği hesap döneminin sonuna kadar) veya bu amaçla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan ihraç belgesi olan anonim şirketler.

2) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;

a) Bankalar,

b) Derecelendirme kuruluşları,

c) Finansal holding şirketleri,

ç) Finansal kiralama şirketleri,

d) Faktoring şirketleri,

e) Finansman şirketleri,

f) Varlık yönetim şirketleri,

g) Finansal holding şirketlerinde ve bankalarda 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı şekliyle nitelikli paya sahip olan şirketler, ğ) Tasarruf finansman şirketleri.

3) 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet göstermekte olan sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri.

4) Borsa İstanbul piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen; yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumlan, kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler.

5) 10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre kurulan lisanslı depo işletmeleri ile 11/8/1982 tarihli ve 2699 sayılı Umumi Mağazalar Kanununa göre kurulan umumi mağazalar.

6) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;

a) Aşağıdaki hak veya lisanslardan en az birine sahip olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar:

i) Karasal ortamdan ulusal televizyon yayını yapma hakkı.

ii) Uydu televizyon yayın lisansı.

iii) Birden fazla ile yönelik olarak kablolu televizyon yayın lisansı.

b) İnternet ortamında isteğe bağlı yayın hakkına sahip olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar

7) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans, sertifika veya yetki belgesi alıp bu Kurum düzenlemelerine tabi olarak faaliyet gösteren ve söz konusu düzenlemeler uyarınca bağımsız denetim yükümlülüğü bulunan şirketler.

8) 20/06/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun uyarınca Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının düzenleme ve denetimine tabi ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları.

9) 08/06/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında faaliyet gösteren kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları.

(II) SAYILI LİSTE

1) Çağrı merkezi şirketleri hariç olmak üzere, 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, 5/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu, 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ve 6102 sayılı Kanunun 1525 inci maddesi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu düzenleme ve denetimine tabi olan şirketler.

2) Gayri faal olan veya faaliyetleri geçici olarak durdurulan veya iptal edilmiş olan (gerekli ana sözleşme değişiklikleri ve benzeri prosedür işlemleri henüz gerçekleştirilmemiş olanlar dahil) iştirak ve şirketler hariç olmak üzere, TMSF’nin iştirakleri ile mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu ve 5411 sayılı Kanun kapsamında TMSF tarafından denetimi ve yönetimi devralman şirketler.

3) Sermayesinin en az %50’si belediyelere ait olan şirketler. 

Buna göre, son iki sene sonunda tespit edilen ölçüt eşik aşımlarına göre daha önceki Karar uyarınca 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle bağımsız denetime tabi olacağı öngörülen şirketlerin, bu yükümlülüğe tabi olup olmayacaklarını yeni yayımlanan Karar ayrıntılarına göre tekrar değerlendirmeleri, daha önceden bağımsız denetime tabi hale gelmiş şirketlerin de yeni ölçütler kapsamında kalıp kalmadıklarını ve buna göre bağımsız denetim yükümlülüğüne tabi olup olmayacaklarını bu yeni ölçütlere göre belirlemeleri uygun olacaktır.